Skip to main content

Muzeum Polskie w Ameryce

Polish Museum of America

Muzeum Polskie w Ameryce
Największe polskie muzeum w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej

Misja, Cele i Zadania

Misją Muzeum Polskiego jest gromadzenie i zabezpieczanie polskiego dziedzictwa narodowego w Stanach Zjednoczonych, a przede wszystkim propagowanie polskiej kultury i historii szczególnie wśród dzieci i młodzieży polskiego pochodzenia, jak również wśród całego społeczeństwa amerykańskiego. Działalność tę Muzeum rozwija w trzech departamentach: Muzeum, Archiwum i Bibliotece, która celebrowała 100-lecie swego istnienia w 2015 r.

Historia i działalność

Pomysł powołania Muzeum Polskiego w Ameryce pojawił się po raz pierwszy w 1928 r., na 39. Sejmie Zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w Ameryce (ZPRKA) w Nowym Jorku. Z założenia zadaniem muzeum polskiego w USA byłoby „zbierania dokumentów Polski, Polonii i materiałów dla studiów odpowiednich dla naszych własnych pokoleń przyszłych”. Kolejny raz powrócono do tej kwestii w 1931 r. na 40. Sejmie ZPRKA w Chicago, podkreślając, że „Polonia... tak liczna i zasobna nie ma ani jednej instytucji, ani jednego miejsca, w którym by można było składać dokumenty i dowody naszej pracy dla tutejszego kraju i Polski”. W 1934 r. parokrotnie mówiono o założeniu przy Zjednoczeniu Polskim Rzymsko-Katolickim czegoś w rodzaju towarzystwa historycznego, które zajęłoby się porządkowaniem dokumentów Wydziału Narodowego Polskiego znajdujących się w Domu Zjednoczenia. Realne szanse pojawiły się w 1935 r., po pobycie w Polsce prezesa ZPRKA, J. Kanii, który zapoznał się z funkcjonowaniem tamtejszych muzeów. Po powrocie z entuzjazmem przystąpił do tworzenia Archiwum i Muzeum Zjednoczenia Polskiego, a 15 października 1935 r. przekonał Radę Nadzorczą o słuszności swojej idei.

06 Muzem polskie ameryka wnetrze 3
Muzeum Polskie w Ameryce - Galeria Sztuki.
Fot. Julita Siegel.
04 Muzem polskie ameryka wnetrze 2
Muzeum Polskie w Ameryce - Sala im. Ignacego Paderewskiego.
Fot. Julita Siegel.

M. Haiman, który już wcześniej rozpoczął gromadzenie i porządkowanie zbiorów bibliotecznych i archiwalnych został mianowany kustoszem muzeum. W odpowiedzi na apele o nadsyłanie pamiątek historycznych ze wszystkich stron kraju zaczęła napływać ogromna liczba darów. Oficjalne uroczyste otwarcie Muzeum odbyło się 12 stycznia 1937 r. w obecności przedstawicieli rządu polskiego, władz miasta Chicago, duchowieństwa, organizacji polonijnych i prasy. Na akademię, złożyły się okolicznościowe przemówienia Konsula Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej dr. W. Gawrońskiego, burmistrza Chicago E. J. Kelly’ego i in. Stale powiększające się zbiory zmusiły Zarząd Zjednoczenia do przekazania Muzeum kolejnych pomieszczeń, m.in. wielkiej sali balowej, która do dziś stanowi główne pomieszczenie ekspozycyjne.

Po wybuchu II wojny światowej Muzeum stało się organizatorem pomocy kulturalnej dla uchodźców i żołnierzy polskich, a także rozpoczęło zbieranie materiałów historycznych, które po wojnie byłyby przydatne dla bibliotek i muzeów w Polsce. W 1941 r. została otwarta wystawa obiektów i sztuki pochodzących z Pawilonu Polskiego na Międzynarodowej Wystawie w Nowym Jorku w 1939 r., a przekazanych tego roku do Muzeum. W uroczystościach uczestniczył wicepremier polskiego rządu emigracyjnego w Londynie, St. Mikołajczyk, a premier Wł. Sikorski wystawę zwiedzał niedługo przed jej otwarciem.

3 listopada 1941 r., otworzono salę poświęconą Ignacemu J. Paderewskiemu, gdzie znalazły się pamiątki po kompozytorze i premierze Polski, podarowane Polonii amerykańskiej przez siostrę Mistrza, A. Wilkońską, a wśród nich wyposażenie ostatniego mieszkania artysty z Hotelu Buckingham w Nowym Jorku, gdzie I. J. Paderewski spędził ostatnie miesiące życia i gdzie zmarł.

W 1945 r. Muzeum zakupiło cenną kolekcję Tadeusza Kościuszki, a w tym 73 listy, ryciny, medale, plany bitwy pod Saratogą i osobiste pamiątki po Naczelniku. Dwa lata później, Muzeum otrzymało w darze kostiumy teatralne Heleny Modrzejewskiej.

Niezwykle dynamiczny rozwój Muzeum i Archiwum zahamowała śmierć ich twórcy – M. Haimana, który zmarł w 1949 r.

W 1959 r. przeprowadzono reorganizację Archiwum i Muzeum ZPRKA. Powołano korporację muzealną pod nazwą Muzeum Polskie w Ameryce, obejmującą muzeum, archiwum i bibliotekę, a w skład Zarządu weszli reprezentanci wszystkich większych organizacji polonijnych.

Lata 60. upłynęły pod znakiem obchodów „Millenium Polski”. Prowadzono działalność publicystyczną i informacyjną z zakresu historii i kultury polskiej. Zorganizowano szereg koncertów, a wszystkie wystawy nawiązywały do zbliżającego się Tysiąclecia Państwa Polskiego.

02 Muzem polskie ameryka budynek stary web
01 Muzem polskie ameryka budynek web
Siedziba Muzeum Polskiego w Ameryce, mieszcząca się w budynku Związku Polskiego Rzymsko Katolickiego (ZPRK), Chicago. Zdjęcie górne: lata trzydzieste XX wieku. Zdjęcie dolne: widok współczesny.

W latach 70. utworzono w MPA Galerię Sztuki oraz zainicjowano coroczny Bal Letni MPA, odbywających się w najwspanialszych salach Chicago i jego przedmieść. Od 1987 r. przyznawana jest nagroda „Ducha Polskości”, której laureatami zostawały osoby lub instytucje zaangażowane w propagowanie lub badanie historii i kultury Polski i Polonii.

Od 1986 r. MPA obchodzi Dzień Pułaskiego, pierwszy poniedziałek marca. Od 1987 r., 240. rocznicy urodzin, Dzień Pułaskiego stał się świętem stanowym stanu Illinois. Jego obchody ściągają do MPA, pod obraz St. Batowskiego „Pułaski pod Savannah” reprezentantów władz stanowych i miejskich, duchowieństwa oraz przywódców Polonii.

DZIAŁALNOŚĆ I WSPÓŁPRACA

Przez lat swojej działalności MPA umacniało pozycję polsko-amerykańskiej instytucji kulturalnej i zajęło główne miejsce w promocji kultury polskiej w Stanach Zjednoczonych. MPA od początku swojego istnienia współpracuje z instytucjami i organizacjami w Polsce, takimi jak: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biblioteka Narodową, Biblioteką Jagiellońską, Naczelną Dyrekcja Archiwów Państwowych, Senatem RP, Instytutem Adama Mickiewicza, Narodowym Instytutem Polskiego Dziedzictwa Narodowego za Granicą Polonika, Muzeum Drukarstwa i Piśmiennictwa w Grębocinie, Muzeum Narodowym w Szczecinie.

Na terenie USA i w samym Chicago współpracuje m.in. z wieloma muzeami etnicznymi (jest członkiem założycielem Chicago Cultural Alliance), polonijnymi organizacjami, Stowarzyszeniem Bibliotekarzy Polsko-Amerykańskich, Zrzeszeniem Nauczycieli Polskich w Ameryce, Polish Genealogical Society of America, bibliotekami publicznymi w Chicago i in.

05 Muzem polskie ameryka zbiory
Portret Sabiny Logisz. Zbiory Muzeum Polskiego w Ameryce.

31 sierpnia 2016 roku został przyznany MPA złoty medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis przyznany mu przezez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Prezes MPA, Ryszard Owsiany i dyrektor zarządzająca, Małgorzata Kot przyjęli go w imieniu Muzeum Polskiego w Ameryce z rąk Wicepremiera Piotra Glińskiego, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Ceremonia wręczenia odbyła się 27 września 2016 r. w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku.

Dnia 28 września 2018 roku w tak ważnym dla wszystkich Polaków roku - 100 lecia niepodległości Polski - Muzeum Polskie w Ameryce zostało wyróżnione w Belwederze. Akta Wydziału Narodowego Polskiego z kolekcji MPA wpisane zostały na Listę Krajową Programu UNESCO „Pamięć Świata” na rok 2018.

07 Muzem polskie ameryka ludzie
Uroczyste obchody 80. rocznicy powstania Muzeum Polskiego w Ameryce.

KONTAKT & INFO


ADRES

Polish Museum of America
984 N. Milwaukee Ave.
Chicago, IL 60642
USA

telefon, email & WEB

T:+1 (773) 384 3352 wew. 2111
E: pma AT polishmuseumofamerica.org

www.PolishMuseumOfAmerica.org

FORMULARZ KONTAKTOWY

Postaci
Współczesne | Historyczne | Autorzy Publikacji


Publikacje & Aktualności


Sesje MABPZ | Uczestnictwo


45 | 2023
Szwajcaria
44 | 2022
Polska
41 | 2019
Polska
40 | 2018
Francja
39 | 2017
USA
38 | 2016
Wielka Brytania
37 | 2015
Szwajcaria
36 | 2014
Włochy
35 | 2013
Węgry
33 | 2011
Szwajcaria

INSTYTUCJE w TYM SAMYM KRAJU



Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie | MABPZ

Stała Konferencja
Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie

Sekretariat

Muzeum Polskie w Rapperwsilu
Schloss Rapperswil
Postfach 1251
CH-8640 Rapperswil
Schweiz

Kontakt

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
+41 (0)55 210 18 62

UWAGA

Z Sekretariatem MABPZ
prosimy kontaktować się tylko w kwestiach dotyczących Konferencji.

Niniejszy portal internetowy Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (MABPZ) został zainicjowany i był prowadzony do 2018 roku przez pracowników Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie i Biblioteki im. Wandy Stachiewicz.
www.polishinstitute.org

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
www.mkidn.gov.pl

Przy współpracy z Fundacją Silva Rerum Polonarum z Częstochowy
www.fundacjasrp.pl

Od 2020 r., projekt finansowany jest ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego; dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą - Polonika
www.polonika.pl

Deklaracja dostępności strony internetowej
Deklaracja PDF pobierz

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Fundacja Silva Rerum Polonarum Częstochowa
Instytut Polonika