6

Tezy Programowe Stałej Konferencji

Na wstępie VI Sesji jej sekretarz, a zarazem sekretarz generalny Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, dr Jerzy Mond, oprócz sprawozdania z bieżącej działalności, przedstawił także tezy programowe, opracowane na podstawie wniosków z analizy pięcioletniej działalności Stałej Konferencji. Tezy te dotyczyły w szczególności:

1. celowości zacieśniania współpracy w takich dziedzinach, jak wspólne urządzanie wystaw, wymiana książek, tzw. dubletów, wizyty robocze, ale także i turystyczne, służące rozwojowi kontaktów osobistych i wymianie doświadczeń;
2. koordynacji działań, a w tym np. porozumień dotyczących specjalizacji zbiorów;
3. solidarności działań w obronie polskiej kultury i prawdy historycznej (np. przeciw represjom w kraju po wprowadzeniu stanu wojennego), ale także w praktycznych sprawach dnia codziennego (np. wspólne wystąpienie o zwrot przetrzymywanych w depozycie szabel marszałka Józefa Piłsudskiego);
4. założenia własnej fundacji, wspierającej instytucje członkowskie i wspólne przedsięwzięcia Stałej Konferencji.

Członkostwo (rzeczywiste versus korespondencyjne)

W kontekście tych tez referent postawił pytanie, czy instytucje członkowskie nie mogłyby i nie zechciałyby zrezygnować z pewnych aspektów swej niezależności na rzecz Stałej Konferencji, a także zaproponował rozważenie możliwości zróżnicowania kategorii członkostwa — na członków stałych, rzeczywistych, i ewentualnie także członków korespondentów (o luźniejszej więzi).

Konferencja a suwerenność instytucji

Programowe tezy referenta nie wzbudziły szerszej dyskusji; zapewne trafnie odzwierciedlały poglądy instytucji członkowskich i zostały potraktowane przez uczestników jako swego rodzaju podsumowanie tendencji kształtujących się w Stałej Konferencji w pierwszym pięcioleciu jej istnienia. Nie kwestionowano też postulatu oddania na rzecz Stałej Konferencji części instytucjonalnej „suwerenności”, ale też nie podjęto żadnych kroków idących w kierunku realizacji tej propozycji, i po dziś dzień Stała Konferencja nie została organizacją mającą w stosunku do instytucji zrzeszonych jakieś uprawnienia władcze.

12 instytucji członkowskich

Szersza dyskusja rozwinęła się natomiast wokół kwestii nowych kandydatur na członków Stałej Komisji. Gotowość przystąpienia do niej zgłosiły: Ośrodek Dokumentacji Pontyfikatu Jana Pawła II (Rzym), Akademia Adama Mickiewicza Historii i Literatury Polskiej i Słowiańskiej z Bolonii, Fundacja Kościuszkowska (Nowy Jork) oraz Polski Instytut Naukowy w Ameryce (Nowy Jork). Spośród tych instytucji jedynie Ośrodek Dokumentacji Pontyfikatu spełniał wszystkie kryteria członkostwa i jego przedstawiciele przybyli na sesję, aby osobiście prezentować kandydaturę swej instytucji. I tylko Ośrodek został przyjęty i stał się 12 instytucją członkowską Stałej Konferencji. Sprawę pozostałych kandydatur odłożono do kolejnej sesji.

Rocznik Stałej Konferencji (propozycja publikacji)

W toku dyskusji programowej kilka osób wypowiadało się na temat wydawnictw Stałej Konferencji. W szczególności proponowano wydawanie rocznika Stałej Konferencji, w którym byłyby publikowane jeśli nie wszystkie, to przynajmniej najbardziej wartościowe referaty przedstawiane w części naukowej dorocznych sesji. Alternatywną propozycją było porozumienie się ze Związkiem Polskich Pisarzy w Londynie w sprawie publikowania tych referatów w londyńskim periodyku „Pamiętnik Literacki”. W końcu zobowiązano red. Mamerta Miż-Miszyna i Ninę Kozłowską do przygotowania propozycji wydawnictwa rocznika. Po raz drugi powołano też trzyosobową komisję dla przygotowania projektu fundacji. Na zakończenie obrad uczestnicy wzięli udział we wspólnym obiedzie na Wyspie św. Ludwika.