Wstęp do wydania materiałów z 15. Sesji Stałej Konferencji MABPZ - Rzym 1993
Wstęp do wydania materiałów z 15. Sesji Stałej Konferencji MABPZ - Rzym 1993
W roku 1995, Jedną z Piętnaście lat pontyfikatu Jana Pawła II to okres szczególny w dziejach naszego narodu. Zbyt mały dystans czasowy nie pozwala w pełni ocenić ani znaczenia tego okresu, ani rozległości papieskich inicjatyw, ani ich zasięgu i skutków. Dziś już wszakże można dostrzec ich owoce w wielu dziedzinach. Jedną z tych dziedzin jest dziedzina kultury, uznawana przez Ojca Świętego za czynnik gwarantujący utrzymanie tożsamości narodowej. Ludzie kultury i nauki w kraju i za granicą w pełni rozumieją i podzielają troskę Jana Pawła II o ten wymiar życia, zdając sobie sprawę z tego, że w dużej mierze do nich właśnie kierowana jest ewangelizacja i papieskie nauczanie w tej kwestii. Podejmują więc działania i akcje, które mają być odpowiedzią na adresowane do nich wezwania. Przejawem tego rodzaju działalności jest m.in. Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, od lat piętnastu organizowana corocznie i gromadząca przedstawicieli nauki i kultury z Polski i różnych krajów europejskich. Ostatnia, XV Konferencja, z okazji piętnastolecia pontyfikatu Ojca Świętego odbyła się w Rzymie, w Ośrodku Dokumentacji Pontyfikatu Jana Pawła II, w dniach od 23-26 września 1994 r.
Uczestniczyli w niej Polacy z zagranicy i z Kraju i — po raz pierwszy — członkowie Rady Fundacji Jana Pawła II. W ciągu czterech dni wygłoszono kilkanaście referatów i komunikatów. Ich tematyka była zróżnicowana, niemniej można ją ująć w czterech zasadniczych działach: Pierwszy to referaty dotyczące osoby Ojca Świętego i jego nauczania a także jego wizerunku utrwalonego w literaturze i sztuce. W tym dziale na szczególną uwagę zasługuje referat Dominika Morawskiego pt. Lux ex Oriente? Jan Paweł II i Europa. Autor wyeksponował w nim przede wszystkim papieskie „otwarcie na Wschód”, zwrócił uwagę na drugie, zaniedbane dotychczas „płuco chrześcijańskiej Europy”, na formę i treść ewangelicznego przekazu na terenach przez dziesięciolecia uciskanych i zniewolonych. Omawiając papieską wizję „zjednoczonej Europy 2000 roku” uwzględnił w niej wątek duszpasterski, kulturowy, społeczno-gospodarczy i dyplomatyczny. Szerokość spojrzenia na problem Europy widzianej oczyma Jana Pawła II i piękna forma wypowiedzi — to główne zalety tego wystąpienia.
Katarzyna i Krzysztof Dybciakowie, stypendyści Fundacji, przedstawili referat pt. Jan Paweł II w literaturze. Omówili po krótce twórczość Karola Wojtyły, rozmaitość uprawianych przez niego gatunków literackich, recepcję jego utworów, przypomnieli utwory, których bohaterem jest Karol Wojtyła, nie pominęli także obcojęzycznych utworów poświęconych Ojcu Świętemu. Wszystkie te problemy potraktowane zostały skrótowo, gdyż szczegółowe ich omówienie znacznie przekroczyłoby ramy referatu.
Jako trzecią pozycję w dziale papieskim należy wymienić pracę Janiny Jaworskiej, pt. Jan Paweł II w sztuce polskiej. Jest to bardzo starannie i z wielkim pietyzmem zebrany przegląd dzieł różnej rangi artystycznej, z rozmaitych dziedzin sztuk plastycznych, a więc: malarstwa, rzeźby, grafiki, tkaniny, witrażu, polichromii, medalierstwa. (Tej ostatniej dziedzinie osobną pracę poświęcił Jan Krasnodębski.)
Czwartą pozycję w tym dziale zajmuje komunikat organizatora Sesji o Dokumentacji Pontyfikatu Jana Pawła II.
Do drugiego działu tematycznego Konferencji, a także niniejszej publikacji, zaliczyć wypada referaty i komunikaty dotyczące Europy Wschodniej. Problemy duszpasterskie w Kościele na terenie byłego ZSRR przedstawił wnikliwie ks. Edward Walewander. Mówił o spustoszeniach moralnych, jakich w społeczeństwie dokonały sowieckie rządy, o powszechnej nieufności i lęku, o młodych przychodzących do Kościoła, o trudnościach w pracy duszpasterskiej, o szacunku jakim na ogół na Wschodzie cieszy się kapłan, o świadectwie wiary, jakie na tamtych terenach w czasach zniewolenia dawało wielu chrześcijan. (Obserwacje i spostrzeżenia ks. Walewandera uzupełnił swą wypowiedzią ks. Marian Radwan, Dyrektor Polskiego Instytutu Kultury Chrześcijańskiej).
Z problemami Europy wschodniej, choć w węższym zakresie, zapoznają opracowania Jana Skarbka informujące o prowadzonych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim pracach związanych z przygotowaniem Atlasu Historii Społeczno-Religijnej Europy środkowo-wschodniej, oraz referat Piotra Mojskiego pt. Działalność Tomasza Makowskiego i Wilhelma le Vasseur de Beauplana, dotyczący radziwiłłowskiej mapy Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz map Polski i Ukrainy.
Czesława Paczkowska, której udało się dotrzeć do archiwów litewskich przedstawiła komunikat pt. Powstanie Styczniowe i udział w nim ministra Józefa Kalinowskiego (św. o. Rafała).
Trzeci dział tematyczny obejmuje referaty i komunikaty dotyczące archiwów, bibliotek i kolekcji, zarówno polskich, jak i zagranicznych gromadzących polonica. Kościelne biblioteki w Polsce omawia, ks. Jan Bednarczyk, (polskie biblioteki uniwersyteckie scharakteryzował Andrzej Paluchowski). O polonikach w bibliotekach litewskich mówi Maria Kocójowa, zaś Halina Szymanel omawia zbiory Państwowego Archiwum Historycznego Litwy oraz polonica w niektórych archiwach na terenie byłego ZSRR. O polonikach w bibliotekach kijowskich informuje Anatolij Tarnawski, natomiast ks. Roman Nir prezentuje włączone ostatnio do Stałej Konferencji, bardzo dokładnie opisane Archiwa, Biblioteki i Muzea Polonii w Orchard Lake (USA).
Do tradycyjnych już relacji — „perełek” zaliczyć wypada zaprezentowanie przez Magdalenę Szkutę interesującej sylwetki Almy Tademy, wielkiej przyjaciółki Polski, i dziejów jej kolekcji w zbiorach bibliotecznych Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.
Równie cenną „perełką” jest referat Wandy Kaczanowskiej, prezentującej mało znaną a niezwykle cenną ze względu na zbiory i dzieje zabytkową Bibliotekę im. Zielińskich w Płocku, która swoje istnienie i rozwój w ogromnej mierze zawdzięcza bezinteresownej i ofiarnej pracy wielu ludzi.
Ostatni dział Księgi można potraktować jako Varia ze względu na charakter zamieszczonych w nim prac. Jest tu więc obszerna biografia Tomasza Oskara Sosnowskiego, którego kilka cennych rzeźb znajduje się od roku 1992 w Domu Polskim na Via Cassia[1]. Autorem tej biografii jest Lechosław Lameński, stypendysta Fundacji Jana Pawła II. Anna Łucka z Paryża przedstawiła krótką historię cmentarza polskiego na Montmorency i dzieje polskich pielgrzymek na znajdujące się tam groby Polaków. — Jakub Chojnacki natomiast omówił dzieje zabytkowych romańskich Drzwi Płockich z pot. XII w., a także wiele uwagi poświęcił niezwykle prężnemu w swej działalności Towarzystwu Naukowemu Płockiemu.
Tematyka prac i referatów[2] przedstawionych na ostatniej XV Sesji Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie jest — jak widać — dość rozległa i interesująca dla przedstawicieli wielu dyscyplin. Z tego też względu Ośrodek Dokumentacji Pontyfikatu Jana Pawła II oddaje, w formie książki[3], do rąk osób zainteresowanych prace Rodaków z kraju i zagranicy w głębokim przeświadczeniu, że stanowią one nie tylko dokument działalności Stałej Konferencji, ale i cenny materiał wzbogacający kulturowy dorobek naszej Ojczyzny[4]4.
Ks. Michał Jagosz
Przypisy
- [1] Ks. Michał Jagosz, Rzeźby Tomasza Oskara Sosnowskiego w Domu Polskim Jana Pawła II w Rzymie. Kronika Rzymska. R. 10: 1992 nr 93 s. 11-13, il. toż Gwiazda Polarna. R. 85: 1993 nr 13 s. 1, 8.; Rzeźby. Tomasza Oskara Sosnowskiego w Domu Polskim Jana Pawła II. Nasze Słowo. R. 4: 1993 nr 9 s. 14-15 + fot. toż Biały Orzeł. R. 8: 1993 21.04. s. 5; Dziennik Polski. R. 54: 1993 25.03. s. 6, 7 + fot.; Gazeta Niedzielna. R. 44: 1993 18.04. s. 6 + fot.; Głos Katolicki. R. 35: 1993 nr 13 s. 11 + fot.; Miesięcznik Franciszkański. R. 86: 1993 nr 8 s. 38-41 + 2 fot.; Naród Polski. R. 107: 1993 24.04. s.12 + fot.; Nowy Dziennik. R. 23: 1993 18.03. s.4 + fot.; Posłaniec Matki Bożej Salentyńskiej. R. 69: 1993 nr 6 s.23-25 + fot.; .Rycerz Niepokalanej. R. 54: 1993 nr 4 s.146-147 + fot.; Tygodnik Powszechny. R. 46: 1993 nr 16 s.13; New sculptures in the Polish Home. Biały Orzeł. R. 8: 1993 11.07. s.6.
- [2] Zasadniczy materiał ilustrujący i uzupełniający tematykę wygłoszonych referatów, a więc mapy, wykresy, dokumenty, umieszczono w Aneksie.
- [3] Jest to druga z kolei, po wydanej w 1991 r. w Londynie pracy zbiorowej pt. Muzea, Archiwa i Biblioteki Polskie na Zachodzie publikacja, prezentująca naukowy dorobek Stałej Konferencji.
- [4] Sprawozdanie z przebiegu i obrad XV Sesji Stałej Konferencji zamieszczono: Audiencja u Papieża. „Tygodnik Płocki” 1993 nr 41 s. 2; A. Babuchowski, W Domu przy via Cassia. „Gość Niedzielny” R 70: 1993 nr 43 s. 19; J. Chojnacki, Audiencja specjalna u Papieża w Castel Gandofo. Członkowie Towarzystwa Naukowego Płockiego na Sesji Naukowej w Rzymie. „Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego”, 1993 nr 3 s. 3-5; Toż: „Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Płockiego za rok 1993”. Płock 1994 s. 67-71; Członkowie TNP na Rzymskiej Sesji. „Nowy Tygodnik Płocki” 1993 nr 41 s. 1, 5; Członkowie TNP na Rzymskiej Sesji. „Petro Echo”. 1993 nr 41 s. 5; Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego. „Dziennik Polski” 9.11.1993. s. 4; Z. Jagodziński, Działalność Biblioteki Polskiej w Londynie w roku 1993. „Bliżej Polski. Wiadomości P.O.S.K.” — Londyn 1994 nr. 42 s 24-28; Ks. M. Jagosz, Faxem z Rzymu „Biuletyn Stowarzyszenia Wspólnota Polska” 1993 nr 23 s.13; Ks. M. Jagosz, XV Rzymska Sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie. „Kronika Rzymska” R 11:1993 nr 97 s. 24-26; Toż: „Wiadomości Polskie” R. 52:1994 nr. 5, s. 6; A. Łucka, Konferencja w Rzymie. „Glos Katolicki” 1993 nr 42 s.29; C. Paczkowska, Reprezentowałam „Scianę Wschodnią”. „Znad Willi” 21.11- 4.12.1993. s.3; Papal Documentation Center hosts Conference „The Post Eagle”, vol. 32: 1994 nr 4 s. 1, 14; Toż: „Biały Orzeł” 23.1. 1994 s. 6, 7; Papież dziękuje. „Petro Echo”. 1993 nr 42 s. 5; PM, XV Rzymska Sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie. „Nasza Gazetka” R 20: 1993 nr 7 s. 17-18; TNP - z wizytą u Papieża. „Kurier Mazowiecki” 1993 nr 41 s. 5; E. W(alewander), Doroczna Sesja Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek. „Biuletyn Stowarzyszenia Wspólnota Polska” 1993 nr 23 s.12-13.
Tagi
-
PUBL.: 28/10/2022
-
AKTU.: 08/11/2023
Więcej o Autorze (Autorach)
0raz Pozostałe Publikacje tego Autora (ów)
Ks. infułat, dr Michał Jagosz
Copyrights
COPYRIGHTS©: STAŁA KONFERENCJA MUZEÓW, ARCHIWÓW I BIBLIOTEK POLSKICH NA ZACHODZIE
CAŁOŚĆ LUB POSZCZEGÓLNE FRAGMENTY POWYŻSZEGO TEKSTU MOGĄ ZOSTAĆ UŻYTE BEZPŁATNIE PRZEZ OSOBY TRZECIE, POD WARUNKIEM PODANIA AUTORA, TYTUŁU I ŹRÓDŁA POCHODZENIA. AUTOR NIE PONOSI ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA NIEZGODNE Z PRAWEM UŻYCIE POWYŻSZEGO TEKSTU (LUB JEGO FRAGMENTÓW) PRZEZ OSOBY TRZECIE.