Skip to main content

Ksiądz Prałat Władysław Staniszewski „Non omnis moriar”

Referat wygłoszony na XXXVII sesji Stałej Konfrencji MABPZ - Rapperswil 2015 r.

Ksiądz Prałat Władysław Staniszewski „Non omnis moriar”

Referat wygłoszony na XXXVII sesji Stałej Konfrencji MABPZ - Rapperswil 2015 r.

Władysław Staniszewski urodził się 19 czerwca 1901 roku w Pleszewie, w województwie poznańskim, jako syn Macieja i Marii Magnuszewskiej. Po ukończeniu szkoły ludowej, Staniszewski kontynuował naukę w gimnazjum w Pleszewie. Wówczas też wstąpił do tajnej młodzieżowej organizacji niepodległościowej — Towarzystwa Tomasza Zana, działającej w zaborze pruskim oraz na terenie Śląska. W lipcu 1920 roku, w czasie wojny polsko-bolszewickiej, zgłosił się do Wojska Polskiego. Po demobilizacji 25 października, tego samego roku, kontynuował naukę, ale w Ostrowie Wielkopolskim. 12 kwietnia 1922 roku zdał maturę i wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu. Następnie przeniósł się do Gniezna, gdzie w bazylice przyjął święcenia kapłańskie 3 lipca 1927 roku z rąk biskupa sufragana poznańskiego Karola Radońskiego. Następnie przez dwa kolejne lata pełnił funkcję wikariusza katedralnego w Poznaniu i kalkulatora kurii. W 1929 roku został mianowany notariuszem Metropolitarnego Sądu Duchownego oraz penitencjarzem i administratorem seminarium duchownego w Poznaniu. W latach 1931-1938 kierował biurem Kancelarii Prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda1.

W lipcu 1938 roku Staniszewski został skierowany na dwuletnią kadencję do Polskiej Misji Katolickiej w Londynie, która mieściła się przy polskim kościele pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza przy Devonia Road. Jednocześnie objął funkcję proboszcza tegoż kościoła. Pod względem jurysdykcyjnym podlegał katolickiemu arcybiskupowi Westminsteru, kardynałowi Arthur'owi Hinsley'owi. Placówka, którą objął Staniszewski, była najuboższym polskim duszpasterstwem emigracyjnym w Europie. Obciążona pożyczką zaciągniętą na zakup kościoła w latach ubiegłych. Poza wspólnotą londyńską liczącą około 500 emigrantów, głównie zarobkowych, w znacznej części konwertytów z judaizmu, Staniszewski sprawował opiekę także nad Polakami w Manchesterze, Liverpoolu i Glasgow2. Warto wspomnieć, że kolejne fale przybycia polskich emigrantów na Wyspy Brytyjskie sięgają czasów powstańczych, czyli lat 1831, 1848, 1863 i 1905. W ten sposób Polacy szukali schronienia z powodów politycznych i ekonomicznych.

Pod koniec lat 30-tych Kościół na Devonii wszedł w trudny okres. Katolicka wspólnota polska starzała i kurczyła się szybko. Były nawet obawy, że mała grupa Polaków nie będzie w stanie utrzymać tej katolickiej polskiej placówki i duszpasterza. Kardynał Westminsteru Hinsley pragnął jednak zatrzymać polskie duszpasterstwo w Anglii i gdy w 1938 r. ksiądz Rektor Teodor Cichos zaczął chorować, zwrócił się z prośbą do Kardynała Prymasa Hlonda o nowego duszpasterza3. W ten oto sposób ks. Władysław Staniszewski przyjechał 18 lipca 1938 roku do Londynu, żegnany słowami kardynała Hlonda: „Po wielkiej wojnie, na jaką się zanosi, najprawdopodobniej tamtejsza kolonia polska powiększy się i jeżeli uda się utrzymać tę placówkę do tego czasu, to może się okazać opatrznościowym”4.

15 miesięcy później wybuchła II wojna światowa. Kościół na Devonii stał się szczególnym polskim ośrodkiem w Europie. Staniszewski podjął posługę wśród pierwszych polskich żołnierzy w Wielkiej Brytanii — marynarzy okrętów podwodnych. W roku następnym, po klęsce Francji, ewakuacji władz naczelnych RP do Wielkiej Brytanii i wraz z nasilającym się napływem żołnierzy oraz uchodźców cywilnych, placówka kierowana przez Księdza Staniszewskiego nabrała jeszcze istotniejszego znaczenia. Przez dłuższy czas był to jedyny polski kościół katolicki w Europie działający poza kontrolą Niemiec i ich sojuszników Przyjazd Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysława Sikorskiego sprawił, że świątynia ta urosła — jak się wyraził ambasador Edward Raczyński — do rangi Kościoła Polski Walczącej. Pomieszczenia parafialne udostępniono dla Kurii Biskupa Polowego Wojska Polskiego Józefa Gawliny. Ksiądz Staniszewski i kościół polski gromadził uchodźców, polityków i wojskowych. Sam Gospodarz żywo interesował się bieżącymi sprawami, osobiście uczestnicząc w oficjalnych spotkaniach rządu polskiego z angielską hierarchią kościelną, której uznanie zdobył bardzo szybko. W Kościele odbywały się obchody nie tylko świąt kościelnych, ale także państwowych5.

Kazania Księdza Staniszewskiego wpisały się na trwałe w pamięci Polaków. Wygłaszał je przy różnych okazjach. Cechowały się wysublimowanym poczuciem patriotyzmu i piękną wizją przyszłości Polski. „Jeśli nas nie łączy to co było i co jest, niech złączy nas to co będzie; jeśli się nie udaje złączyć żywym, niech tego dokonają umarli. »Matko idziemy, nie tylko liczba my, ale i siła«“6.

Już od pierwszej Wigilii Bożego Narodzenia w warunkach wojennych Ksiądz Staniszewski i kościół przy Devonia Road w sposób naturalny przejął pod swoją opiekę uczniów z „Daru Pomorza”, których wojna zaskoczyła na Atlantyku. Następnie kolejne fale Polaków, polskich studentów z Holandii i Belgii, którzy uchodzili przed inwazją armii hitlerowskiej. W maju 1942 roku, dzięki staraniom Księdza Staniszewskiego przy wsparciu Ambasady RP w Londynie, otworzono w sąsiadującym z kościołem domu, noclegownię (45 łóżek i jadłodajnię) dla przebywających na urlopie żołnierzy ze Szkocji. Do roku 1948, kiedy to „Dom Żołnierza” został zlikwidowany, dał schronienie dla 15.000 żołnierzy7.

Nie można zapomnieć o działalności wydawniczej Księdza Staniszewskiego. Jeszcze tego samego roku, w kilka miesięcy po przybyciu do Londynu, rozpoczął wydawanie czasopisma „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej w Londynie. Miesięcznik Informacyjny” (1938), którego sam był redaktorem, korektorem i autorem większości publikowanych tekstów. Pismo drukowano najpierw w Potulicach, następnie w Londynie. Zmieniano kilkakrotnie tytuł, w roku 1942 wychodziło jako „Biuletyn PMK”, a w 1949 r. jako „Wiadomości Katolickie”. Następnie, po 20-letniej przerwie w wydawaniu, w 1962 roku wychodziło z „Czynem Katolickim”.

Pod koniec wojny Ksiądz Staniszewski, dzięki dotacji władz brytyjskich, przeprowadził remont kościoła oraz budynków parafialnych. Zamówił wtedy u Adama Buncha8 nowy projekt witraży (w miejsce tych, które zostały zniszczone podczas bombardowań) oraz obraz ostatniej wieczerzy, na którym został sportretowany jako jeden z apostołów. Obraz znajduje się w ołtarzu głównym do dnia dzisiejszego. Mimo działań wojennych Staniszewski zorganizował 8 grudnia 1944 roku jubileusz 50-lecia Polskiej Misji Katolickiej w Londynie9.

Wraz z zakończeniem wojny obowiązki Księdza Staniszewskiego znacznie się powiększyły. Przyszły Rektor Polskiej Misji Katolickiej został postawiony przed olbrzymim problem zorganizowania służby duszpasterskiej dla prawie dwustu tysięcy uchodźców. Z chwilą demobilizacji żołnierzy przyjechali do Wielkiej Brytanii także cywile, którzy od opuszczenia Rosji z Wojskiem Polskim przebywali w obozach w Afryce, Indiach, Ameryce Południowej, Nowej Zelandii etc. Zaistniała potrzeba licznej posługi duszpasterskiej wśród tej ludności. Funkcje duszpasterzy emigracyjnych obejmowali księża kapelani Polskich Sił Zbrojnych (PSZ), a także polscy kapłani — byli więźniowie obozów koncentracyjnych, którzy zdecydowali nie wracać do Polski. Rząd RP na Uchodźstwie, rezydujący w Londynie i przewidujący utratę uznania dyplomatycznego, utworzył w 1945 roku prywatną fundację dla zarządzania sumami przeznaczonymi na wydawanie „Dziennika Polskiego” i „Dziennika Żołnierza”. Powierzył funkcję jednego z 5 powierników — Księdzu Staniszewskiemu10.

W pierwszym okresie powojennym praca duszpasterska prowadzona była niejako dwutorowo, ze względu na obecność w Londynie Wikariusza Generalnego PSZ księdza Infułata Bronisława Michalskiego, który miał władzę w obozach wojskowych. Niejako kontynuował on zakres dotychczasowych prac Biskupa Polowego Józefa Gawliny. Episkopat Anglii i Walii pragnął ujednolicić władzę jurysdykcyjną nad Polakami przebywającymi na ich terenie pod jurysdykcją Księdza Michalskiego i księdza Staniszewskiego.

W 1947 roku Ksiądz Staniszewski na zaproszenie kardynała Hlonda, wraz z ówczesnym Prymasem Anglii i Arcybiskupem Westminsteru — Bernard'em Griffin'em jedyny raz odwiedził Polskę. W czasie historycznego spotkania pomiędzy głowami kościoła, przedyskutowano i nadano ramowe struktury polskiego duszpasterstwa emigracyjnego. Ksiądz Kardynał Griffin przedstawił ustalenia podjęte w Warszawie na Plenarnym Posiedzeniu Episkopatu Anglii i Walii uzyskując pełną aprobatę swej decyzji. Rezultatem było mianowanie przez Kardynała Hlonda z dniem 1 września 1948 roku Władysława Staniszewskiego Rektorem Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii. 15 września 1948 roku Arcybiskup Griffin'a mianował Księdza Staniszewskiego Wikariuszem Delegatem w swojej diecezji, poszerzonej do obozów cywilnych Polaków na terenie Anglii i Walii z władzą ordynariusza. Nadanie to umożliwiło Rektorowi Staniszewskiemu zaangażowanie księży i zorganizowanie regularnej opieki duszpasterskiej w 18 diecezjach Anglii i Walii.

Olbrzymią pracę organizacyjną Pierwszy Wikariusz Delegat przeprowadził bardzo skromnymi środkami finansowymi. Polscy duszpasterze pracowali w prymitywnych i trudnych warunkach. Od tego czasu zaczęła wzrastać liczba polskich parafii w Anglii i Walii (lokalnych PMK). Na początku lat 60-tych Misja obejmowała opieką duszpasterską 70 polskich parafii, które od początku były nie tylko żywymi ogniskami życia religijnego, ale razem z polskimi organizacjami świeckimi stanowiły centra polskiego życia społecznego, kulturalnego i narodowego11.

Ksiądz Staniszewski był człowiekiem wielu talentów. Współtworzył Instytut Polski Akcji Katolickiej, Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, Polskie Katolickie Stowarzyszenie Uniwersyteckie „Veritas”, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej oraz Towarzystwo Przyjaciół Dzieci i Młodzieży. Przy parafiach powstawały polskie szkoły sobotnie. Z inicjatywy Księdza Rektora w 1947 roku powstał tygodnik „Gazeta Niedzielna”. Wydawano pisma katolickie takie jak „Życie”, „Czyn Katolicki”, „Sodalis Marianus” i „Marianum w służbie”.

Z inicjatywy Rektora i przy ogromnym wsparciu finansowym Misji, założone zostają dwie polskie szkoły średnie — dla dziewcząt w Pitsford i dla chłopców w Fawley Court. Dekret nadający Księdzu Staniszewskiemu władzę nad cywilnymi Polakami i polskimi księżmi, którzy prowadzili wśród nich duszpasterstwo, stworzył de facto personalną diecezję polską na terenie Anglii i Walii. Cywilne prawo angielskie, od czasów Henryka VIII, nie przyznawało Kościołowi katolickiemu osobowości prawnej, diecezje angielskie działały jako ukonstytuowane Diecezjalne Powiernictwa. Dawało im to możliwość posiadania i zarządzania majątkiem diecezji traktowanych jako organizacje charytatywne. W 1952 roku, aby PMK nabrała osobowości prawnej, Ksiądz Rektor Staniszewski stworzył Powiernictwo Polskiej Misji Katolickiej na wzór angielskich Diecezjalnych Powiernictw nadając tytuł Polskiego Funduszu Dobroczynności (Polish Benevolent Fund, dalej PBF). Podobnie jak w przypadku diecezji angielskich PBF jako diecezjalny Trust przejął tytuł własności wszystkich parafii polskich należących do kościołów i innych nieruchomości oraz zarządzania ich finansami. PBF został właścicielem wszelkich dóbr materialnych polskiego Kościoła emigracyjnego, unikając w ten sposób uzależnienia od kościoła angielskiego.

Pomimo trudnych warunków materialnych Polacy hojnie wspierali wysiłki na rzecz zdobycia własnych ośrodków duszpasterskich. Niekiedy kupowano kościoły, nierzadko budowano je od początku. Polacy wspierali swe powstające parafie finansowo, w miarę swych możliwości i talentów pracowali społecznie przy budowie, remontach i prowadzeniu parafii. To dzięki hojności Polaków i zaangażowaniu polskich kapłanów Polska Misja Katolicka na czele z Księdzem Rektorem pozyskała na własność 30 kościołów, 30 kaplic, 39 plebanii i 55 ośrodków parafialnych.

W ramach PFB Staniszewski zainicjował powstanie Polskiego Towarzystwa Mieszkaniowego (Polish Benevolent Found Housing Association). Umożliwiło to otrzymanie dotacji rządu brytyjskiego i zakup posiadłości Laxton Hall (pałac w hrabstwie Northampton) na Dom Spokojnej Starości oraz budowę osiedli dla osób starszych w Londynie, Liverpoolu i Bolton. Również w 1952 roku Ksiądz Staniszewski włączył się w prace Komitetu Polskiej Macierzy Szkolnej (PMS) i wszedł w skład jej Rady, której w latach 1971-1976 przewodniczył12. W tym okresie wydał broszurę Wniebowzięcie Najświętsze Marii Panny dogmatem (1950) i modlitewnik Pan mój Bóg mój (1956, wznowiony w 1974 roku). W 1961 roku wygłosił Apel w sprawie nowego kościoła polskiego w Londynie. Zakupiono kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli w dzielnicy Hammersmith (dzisiejszy kościół garnizonowy), w którym umieszczono obraz Matki Boskiej Kozielskiej, wota i tablice wojskowe kół i stowarzyszeń jednostek Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, organizacji społecznych i wreszcie sztandary kół Stowarzyszenia Polskich Kombatantów Ksiądz Staniszewski także pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Koordynacyjnej Opieki Społecznej przy Zjednoczeniu Polskim. Był członkiem Rady Towarzystwa Pomocy Polakom i Komitetu Obywatelskiego Pomocy Uchodźcom Polskim. Współpracował z redakcją Encyklopedii Katolickiej w Lublinie13.

W 1949 roku został Prałatem Domowym Jego Świątobliwości, następnie w 1962 roku został mianowany przez papieża Jana XXIII protonotariuszem apostolskim i infułatem. W 1969 roku został Kanonikiem Honorowym Kapituły Metropolitarnej w Poznaniu14.

Za swoje zasługi 4 lipca 1952 roku został odznaczony przez Prezydenta RP Augusta Zaleskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Natomiast 14 grudnia 1974 roku z nadania Prezydenta Stanisława Ostrowskiego — Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski15.

Ksiądz Staniszewski w 1974 roku przeszedł na emeryturę i zamieszkał w stworzonym przez siebie Domu Spokojnej Starości, który darzył szczególnym sentymentem. Rozpoczął wydawanie Biuletynu dla dobrodziejów i przyjaciół Laxton Hall, którego ostatni numer przygotowany jeszcze przez Księdza wydrukowano tuż po jego śmierci16.

W latach 1974-1989 poświęcił się pracy w stworzonym przez siebie archiwum, które pieczołowicie gromadził od 1938 roku. Przewiózł je do Laxton Hall.

Ksiądz Władysław Staniszewski odszedł cicho i pokornie w noc sylwestrową 1989 roku w otoczeniu Sióstr Zgromadzenia Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi17, które sprowadził z Poznania do opieki nad Domem Spokojnej Starości. Zgodnie ze swoją ostatnią wolą został pochowany na stworzonym przy pałacu w Laxton Hall polskim cmentarzu.

„Kochany Ksiądz Infułat”, jak do dnia dzisiejszego mówią o nim Siostry, był niezwykle skromnym i pracowitym człowiekiem, który w swoim mniemaniu starał się jedynie żyć jak najpełniej wykorzystując rzetelnie umiejętności jakie posiadał. Pozostawił po sobie wiele ciepłych wspomnień i ogromne dzieło — najstarsze archiwum polskie na terenie Wysp Brytyjskich. Archiwum, w którym mam honor kontynuować podjęte przez niego prace.

Jego życie to wielka lekcja pokory wobec ogromnej pracy, jaką wykonał na różnych polach. Upamiętnił obecności Polaków na Wyspach Brytyjskich i przyczynił się do utrwalenia pamięci o tym, co stworzyli.

Przypisy

  1. Ks. Infułat Władysław Staniszewski (maszynopis, brak daty; podpis ks. W. Staniszewskiego), teczka personalna ks. W. Staniszewski, APMKwAW (materiał archiwalny Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii w opracowaniu, bez sygnatury i paginacji).
  2. L. Wątróbski, Zasłużony kapłan. Ks. Infułat Władysław Staniszewski, [w:] Hejnał Mariacki, Warszawa 1980, s. 9.
  3. Polska Misja Katolicka w Londynie 1894-1944, oprac. P. Sawicki, Londyn [1944], s. 7-27.
  4. Śp. Ksiądz Infułat Władysław Staniszewski, [w:] „Duszpasterz Polski Zagranicą”, Rzym 1990, nr 2/175, s. 347.
  5. T. Lesisz, Ks. Infułat Staniszewski — przyjaciel i budowniczy, [w:] „Dziennik Polski” i „Dziennik Żołnierza”, z dn. 08.03.1990, s. 4; oraz „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej. Miesięcznik Informacyjny”; 1938-49.
  6. Kazania, APMKwAW (materiał archiwalny w opracowaniu, bez sygnatury i paginacji)
  7. Polska Misja Katolicka w Londynie 1894-1944, oprac. P. Sawicki, Londyn [1944], s. 33-42.
  8. Adam Bunsch (1896-1969) — znany krakowski dramatopisarz, autor witraży; malarz i grafik. W czasie II wojny światowej żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
  9. Polska Misja Katolicka w Londynie 1894-1944, oprac. P. Sawicki, Londyn [1944], s. 88.
  10. Ks. Infułat Władysław Staniszewski (maszynopis, brak daty, podpis ks. W. Staniszewskiego), teczka personalna ks. W. Staniszewski, APMKwAW (materiał archiwalny w opracowaniu, bez sygnatury i paginacji).
  11. Śp. Ksiądz” Infułat Władysław Staniszewski, [w:] „Duszpasterz Polski Zagranicą”, Rzym 1990, nr 2/175, s. 348-349.
  12. Św. Ksiądz Infułat Władysław Staniszewski, [w:] „Duszpasterz Polski Zagranicą”, Rzym 1990, nr 2/175, s. 348-349; Władysław Staniszewski (maszynopis, notatki i wycinki prasowe), teczka personalna ks. W. Staniszewski, APMKwAW (materiał archiwalny w opracowaniu, bez sygnatury i paginacji).
  13. Władysław Staniszewski (maszynopis, notatki i wycinki prasowe), Teczka personalna ks. W. Staniszewski, A PMKwAW (materiał archiwalny w opracowaniu, bez sygnatury i paginacji).
  14. Ks. Infułat Władysław Staniszewski (maszynopis, brak daty, podpis ks. W Staniszewskiego), teczka personalna ks. W Staniszewski, A PMKwAW (materiał archiwalny w opracowaniu, bez sygnatury i paginacji).
  15. Kartoteka odznaczeń, AIPMS (Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego).
  16. „Dom Spokojnej Starości. Res Sacra Miser. Biuletyn dla Przyjaciół i Dobrodziejów Laxton Hall”, Nr 31, XII 1989, s. 20.
  17. Początki Zgromadzenia sięgają II połowy XIX wieku. Grupa kobiet we Włocławku, zrzeszona wokół krawieckiej spółki zawodowej pod przewodnictwem Franciszki Rakowskiej, postanowiła prowadzić wspólne życie oparte na Ewangelii. Podczas zaborów działalność była prowadzona w ramach bractwa różańcowego. Następnie w 1922 roku, w oparciu o regułę św. Augustyna, stworzono wspólnotę zakonną, której hasłem jest zawołanie benedyktyńskie „Módl się i pracuj”. Po 60-ciu latach działalności na prawach diecezjalnych, 15 sierpnia 1983 roku uzyskało prawa papieskie. Siostry pracują w placówkach oświatowo-wychowawczych, przedszkolach, sierocińcach, ochronkach, internatach i domach opieki dla osób starszych i samotnych.

Tagi

Więcej o Autorze (Autorach)

0raz Pozostałe Publikacje tego Autora (ów)

Jadwiga Kowalska

Jadwiga Kowalska (ur. 1978) – archiwistka, historyk i pedagog. Dyrektor Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii (PMKwAW) oraz Zastępca Kierownika Archiwum i Koordynator Projektów Kultu...

Copyrights

COPYRIGHTS©: STAŁA KONFERENCJA MUZEÓW, ARCHIWÓW I BIBLIOTEK POLSKICH NA ZACHODZIE
CAŁOŚĆ LUB POSZCZEGÓLNE FRAGMENTY POWYŻSZEGO TEKSTU MOGĄ ZOSTAĆ UŻYTE BEZPŁATNIE PRZEZ OSOBY TRZECIE, POD WARUNKIEM PODANIA AUTORA, TYTUŁU I ŹRÓDŁA POCHODZENIA. AUTOR NIE PONOSI ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA NIEZGODNE Z PRAWEM UŻYCIE POWYŻSZEGO TEKSTU (LUB JEGO FRAGMENTÓW) PRZEZ OSOBY TRZECIE.

Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie | MABPZ

Stała Konferencja
Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie

Sekretariat

Muzeum Polskie w Rapperwsilu
Schloss Rapperswil
Postfach 1251
CH-8640 Rapperswil
Schweiz

Kontakt

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
+41 (0)55 210 18 62

UWAGA

Z Sekretariatem MABPZ
prosimy kontaktować się tylko w kwestiach dotyczących Konferencji.

Niniejszy portal internetowy Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (MABPZ) został zainicjowany i był prowadzony do 2018 roku przez pracowników Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie i Biblioteki im. Wandy Stachiewicz.
www.polishinstitute.org

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
www.mkidn.gov.pl

Przy współpracy z Fundacją Silva Rerum Polonarum z Częstochowy
www.fundacjasrp.pl

Od 2020 r., projekt finansowany jest ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego; dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą - Polonika
www.polonika.pl

Deklaracja dostępności strony internetowej
Deklaracja PDF pobierz

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Fundacja Silva Rerum Polonarum Częstochowa
Instytut Polonika