Skip to main content

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji

Archives de la Mission Catholique Polonaise en France

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej we Francji
Opieka duszpasterska nad francuską Polonią
Mecenat i opieka na polską kulturą i tradycją we Francji

Misja, Cele i Zadania

Misją Archiwum PMK jest trwałe zachowanie świadectw przeszłości Polskiej Misji Katolickiej oraz stowarzyszeń polonijnych działających we Francji. Do głównych celów i zadań Archiwum PMK należy m.in. gromadzenie, przechowywanie, konserwacja i zabezpieczanie wytoworzonej na przestrzeni lat dokumentacji oraz inwentaryzacja i digitalizacja zespołów archiwalnych. Archiwum udostępnia materiały archiwalne osobom i instytucjom kościelnym, naukowym czy innym w granicach przewidzianych przez regulamin archiwum.

Historia i działalność

Powstania Polskiej Misji Katolickiej we Francji należy szukać w okresie Wielkiej Emigracji. Było to duszpasterstwo, które wyrosło na gruncie potrzeb duchowych ówczesnych polskich emigrantów. Misja powstała dzięki inicjatywie Piotra Semenenko, Hieronima Kajsiewicza, Bogdana Jańskiego, Aleksandra Jełowickiego i wsparciu Adama Mickiewicza. Na przestrzeni 180 lat istnienia Polskiej Misji Katolickiej we Francji istotną rolę w jej funkcjonowaniu pełnili zawsze Rektorzy. W zakres ich obowiązków wchodziła nie tylko koordynacja tą instytucją i zaangażowanie duszpasterskie wśród polonii, ale także mecenat nad polską kulturą i tradycją.
[cd w tej kolumnie poniżej...]

Archiwum PMK F zbiory 1
Kronika Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży z 1945 r.
[Foto: Katarzyna Szarkiewicz]

[cd Historia...]

Wydaje się najlepiej to ilustrować aktywność pierwszego Rektora ks. Aleksandra Jełowickiego, który został desygnowany do pełnienia tej funkcji w momencie powstania Polskiej Misji Katolickiej dnia 17 lutego 1836 r. Ks. Jełowicki choć był Rektorem, tego tytułu nie używał, nazywano go wówczas „proboszczem emigracyjnym”. Jako kapłan pozostał wierny swojej wydawniczej i redaktorskiej pasji. Osobiście zajmował się wydawaniem przez Misję książek i broszur religijnych, patriotycznych i historycznych. W tej kwestii niewątpliwie prześcignął czasy w których żył.

W pierwszych latach istnienia Polskiej Misji Katolickiej, jej działalność duszpasterska była skromna. Kościół Wniebowzięcia NMP udostępniano Polakom w wąskim zakresie. Mimo tych trudności Aleksander Jełowicki jako pierwszy Rektor Misji nadał tej instytucji duszpasterski i organizacyjny rozmach. Niebawem paryska placówka stanie się wzorem dla wielu innych działających w Europie i świecie.

W 1922 r. nastąpiła zmiana statusu prawnego Polskiej Misji Katolickiej. Dzięki temu opieką duszpasterską zostali objęci Polacy przebywający na terenie całej Francji. Było to związane z kolejną wielką falą emigracji, choć przede wszystkim zarobkowej, która miała miejsce na początku XX w., po podpisaniu konwencji pomiędzy Polską a Francją w 1919 r. Polscy robotnicy i górnicy licznie przybywali głównie do północnej Francji w poszukiwaniu lepszego życia. Powstało tam wtedy wiele polskich ośrodków polonijnych.
Kolejne zwiększenie liczebności emigrantów polskich nastąpiło po zakończeniu II wojny światowej. Byli to przede wszystkim żołnierze, dla których powrót do komunistycznej ojczyzny był niebezpieczny i pozbawiony pełnej wizji niepodległości. Powiększyli oni w znacznej mierze grupę emigracji, dla której możliwość pracy zarobkowej w dowolnych zawodach stawała się rzeczą najważniejszą. W drugiej połowie 1945 roku, przybyli także do Francji księża polscy, wyzwoleni z obozów koncentracyjnych. Niektórzy wymagali intensywnej opieki, inni od razu podjęli funkcje duszpasterskie.

Następnym przełomowym momentem w napływie polskich emigrantów do Francji było wprowadzenie stanu wojennego (tzw. „emigracja solidarnościowa”). Był to także szczególny okres dla Polskiej Misji Katolickiej. Dzięki artykułowi w La Croix z dnia 19 grudnia 1981 r. prezentującego trudną sytuację Polaków po przejęciu całkowitej władzy przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego, Misja Katolicka stała się głównym pośrednikiem w przekazywaniu pomocy materialnej dla Polaków w kraju. Powołano Biuro do spraw Koordynacji Pomocy Charytatywnej w Paryżu, wykorzystując strukturę wewnętrzną Misji podjęto działania, które dla wielu Polaków z kraju były nadzieją na lepsze czasy i dawały sygnały, iż Polska nie jest osamotniona. W Archiwum Polskiej Misji Katolickiej, które mieści się w Seminarium Polskim w Paryżu zachowało się z tamtego okresu około 50 tys. listów, w których Francuzi wyrażali sprzeciw wobec wprowadzenia stanu wojennego w Polsce.

Ostatnią znaczącą falę emigrantów zanotowano po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Wtedy Polska Misja Katolicka skoncentrowała się na nowych formach duszpasterstwa i ewangelizacji. Wspieranie stowarzyszeń, wydawnictw, a szczególnie młodych Polaków w pogłębianiu wiary poprzez rekolekcje, pielgrzymki stało się podstawą działalności Polskiej Misji Katolickiej. Nastąpiło także duże zaangażowanie we wspieranie kościoła francuskiego poprzez coraz liczniejszą obecność polskich księży w parafiach typowo francuskich.

Archiwum PMK F budynek
Siedziba Archiwum PMK – Seminarium Polskie w Paryżu. Wejście główne.
[Foto: Katarzyna Szarkiewicz]

Zbiory archiwum PMKF

Wieloraka działalność Polskiej Misji Katolickiej we Francji, na przestrzeni jej wieloletniego istnienia, wymagała od jej Rektorów licznej korespondencji. Dzięki temu powstała obfita dokumentacja archiwalna. Została ona zgromadzona w Zeapole 1 nazwanym Archiwum Polskiej Misji Katolickiej. Posiada on kilka sygnatur, które zasługują na szczególną uwagę. Są to m.in. dokumenty tzw. Polskiej Wojskowej Misji Likwidacyjnej (PWML) we Francji.

Nie mniej interesująca jest grupa akt, która dotyczy osoby Prymasa Polski Augusta Hlonda. Ciekawa jest także sygnatura poświęcona Displaced Persons – „DIPISI” z lat 1946-1962.

W zespole 1 zachowała się bardzo intersująca korespondencja pomiędzy Nuncjuszem Angelo Roncalli, a Rektorem Polskiej Misji Katolickiej we Francji ks. Franciszkiem Cegiełką, z której wynika, że ówczesny Nuncjusz a późniejszy Papież Jan XXIII „żywił dużo sympatii dla Polski”. Na uwagę zasługuje także liczna korespondencja związana z tematyką obchodów milenijnych chrztu Polski wśród emigracji polskiej we Francji. [cd w tej kol. poniżej...]

Archiwum PMK F zbiory 2

Fragment korespondencji ks. Kardynała Augusta Hlonda.
[Foto Katarzyna Szarkiewicz]

Archiwum PMK F wnetrze 1
Egzemplarz „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza z 1860 r.
[Foto Katarzyna Szarkiewicz]

[cd Zbiory...]

W Archiwum Polskiek Misji Katolickiej we Francji znajdują się także akta zespołów 2-36, przekazane Polskiej Misji Katolickiej przez różne instytucje. Zostały one zinwentaryzowane dzięki pracownikom Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Godny uwagi jest zespół nr 29 Komitet pomocy Polakom we Francji dokumentujących solidarność Polonii francuskiej i Francuzów z „Solidarnością polską” w stanie wojennym oraz zespół nr 36 Listy do Prymasa Polski, będący niezwykle interesującą korespondencją zawierającą protesty przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce.

KONTAKT & INFO


ADRES

Archives de la Mission Catholique Polonaise en France
263 bis,rue Saint-Honoré
75001 Paris
France

telefon, email & WEB

T: +33 (1) 55 35 32 23
E: dyrektor AT archiwum-pmk.com

www.archiwum-pmk.com

FORMULARZ KONTAKTOWY

Postaci
Współczesne | Historyczne | Autorzy Publikacji


Publikacje & Aktualności


Sesje MABPZ | Uczestnictwo


45 | 2023
Szwajcaria
41 | 2019
Polska
40 | 2018
Francja
39 | 2017
USA
38 | 2016
Wielka Brytania
37 | 2015
Szwajcaria
36 | 2014
Włochy
35 | 2013
Węgry
34 | 2012
Polska
33 | 2011
Szwajcaria
32 | 2010
Polska
31 | 2009
Francja
26 | 2004
Polska
25 | 2003
Szwajcaria
24 | 2002
Wielka Brytania
18 | 1996
Polska

INSTYTUCJE w TYM SAMYM KRAJU



Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie | MABPZ

Stała Konferencja
Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie

Sekretariat

Muzeum Polskie w Rapperwsilu
Schloss Rapperswil
Postfach 1251
CH-8640 Rapperswil
Schweiz

Kontakt

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
+41 (0)55 210 18 62

UWAGA

Z Sekretariatem MABPZ
prosimy kontaktować się tylko w kwestiach dotyczących Konferencji.

Niniejszy portal internetowy Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (MABPZ) został zainicjowany i był prowadzony do 2018 roku przez pracowników Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie i Biblioteki im. Wandy Stachiewicz.
www.polishinstitute.org

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
www.mkidn.gov.pl

Przy współpracy z Fundacją Silva Rerum Polonarum z Częstochowy
www.fundacjasrp.pl

Od 2020 r., projekt finansowany jest ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego; dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą - Polonika
www.polonika.pl

Deklaracja dostępności strony internetowej
Deklaracja PDF pobierz

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Fundacja Silva Rerum Polonarum Częstochowa
Instytut Polonika