Skip to main content

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii

Archive of the Polish Catholic Mission in England and Wales

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii
Koordynacja duszpasterstwa dla Polaków na terenie Anglii i Walii

Misja, Cele i Zadania

Polska Misja Katolicka w Anglii i Walii powstała w celu sformalizowania opieki duszpasterskiej nad ludnością polską. Mimo niewielkiej liczebnie grupy, potrzeby duchowe polskiej kolonii były widoczne i zwróciły uwagę samego arcybiskupa Westminsteru kardynała Herberta Vaughne’a. Zatroskany o los i potrzeby religijne Polaków zaprosił matkę Franciszkę Siedliską, fundatorkę Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek i ich ojca duchownego ks. Lecherta, aby założyli stałą misję polską, w ramach której zaopiekują się rodakami zamieszkującymi Wyspy Brytyjskie.

 

Archiwum Polskiej Misji KAtolickiej w Anglii i Walii - witraz polski kościół Devonia

Witraż „Królowej Pokoju" Adama Bunscha, który znajduje się w polskim kościele pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Londynie (nawa główna, naprzeciwko ołtarza za chórem) [Devonia Road, północny Londyn, Wielka Brytania].

Archiwum Polskiej Misji KAtolickiej w Anglii i Walii - wnetrze polski kościół Devonia

Ołtarz główny w polskim kościele pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza w Londynie [Devonia Road, północny Londyn, Wielka Brytania].

Archiwum

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii (APMKwAW) obejmuje około 250 metrów bieżących akt. Jest to archiwum o zasobie narastającym, które gromadzi materiały z kancelarii Misji oraz 92 lokalnych PMK rozsianych po całej Anglii i Walii, gdzie 119 księży diecezjalnych i zakonnych pełni posługę w 221 polskich ośrodkach. Dodatkowo archiwalia dotyczące polskiej kolonii sprzed 1939 roku oraz Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego abp. Józefa Gawliny z lat 1939–[1968].

Celem Archiwum PMKwAW jest zabezpieczenie dokumentacji – procesu, który tak naprawdę towarzyszył Misji od początku działalności, a szczególnie od 1930 roku, kiedy zakupiono pierwszy polski kościół na Wyspach Brytyjskich w Londynie. Do dzisiaj przy tej świątyni mieści się siedziba Misji i biura. Drugim ważnym momentem dla Archiwum było zakupienie posiadłości w środkowej Anglii na potrzeby Polskiego Domu Spokojnej Starości w 1969 roku. Pomieszczenia magazynowe od połowy lat 70. XX wieku zostały zaadaptowane na potrzeby Archiwum i tam obecnie są przechowywane archiwalia. Drugim ważnym dla każdego archiwum aspektem jest opracowanie i te prace są nadal intensywnie prowadzone. Ostatnim z istotnych punktów działalności placówki jest udostępnianie, które odbywa się według wcześniej umówionych wizyt oraz drogą korespondencyjną.

Zbiory

W posiadaniu Archiwum PMKwAW są materiały dotyczące polskiej emigracji sięgające 1831 roku. Zakres tematyczny dotyka przede wszystkim aspektów życia religijnego uchodźstwa polskiego. Proporcjonalnie jest to niewielki i fragmentarycznie zachowany zbiór, ale niezwykle ważny.

Poza materiałami kancelaryjnymi, które wytworzyła Misja na przestrzeni lat, Archiwum stało się także miejscem, w którym pozostawiono pod opieką cenne dokumenty. W Archiwum jest przechowywana dokumentacja Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego Arcybiskupa Józefa Gawliny. Są to głównie materiały typu metrykalnego.

Bardzo ciekawa jest dokumentacja dotyczącą powstawania ośrodków parafialnych w okolicach hosteli i obozów przejściowych, czyli w skupiskach zamieszkałych przez Polaków po 1945 roku na Wyspach Brytyjskich, szczególnie w trudnym okresie demobilizacji i adaptowania się na gruncie obcego kulturowo kraju zamieszkania. Materiałem uzupełniającym jest korespondencja z polskimi organizacjami oraz zgromadzeniami zakonnymi żeńskimi i męskimi pracującymi na terenie objętymi jurysdykcją zarówno cywilną, jak i wojskową.

Archiwum Polskiej Misji KAtolickiej w Anglii i Walii Koscol Devonia London

Najstarszy  polski kościół w Londynie pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Kazimierza, przy którym mieści się siedziba Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii [Devonia Road, północny Londyn, Wielka Brytania].

Historia i Działalność

Trudno jednoznacznie określić początki Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii. Jest to najstarsza polska placówka archiwalna na terenie Wielkiej Brytanii i nierozerwalnie związana z datą formalnego powołania w 1894 roku Polskiej Misji Katolickiej na Wyspach Brytyjskich.

Bardzo ważną osobistością w formowaniu się Archiwum w dzisiejszym kształcie, jest postać ks. infułata Władysława Staniszewskiego – wieloletniego Rektora PMK (1938–1974), który zakupił posiadłość Laxton Hall, gdzie do dzisiaj mieści się Polski Dom Spokojnej Starości, a część pomieszczeń magazynowych jest przeznaczona na Archiwum. Od czasu przejścia na emeryturę do końca 1989 roku, kiedy ksiądz Staniszewski zmarł, troszczył się o Archiwum.

W kolejnych latach prace w Archiwum trwały oraz w miarę potrzeb koncentrowały się na różnych aspektach. W 2013 roku ksiądz prałat Stefan Wylężek postanowił powołać do życia Archiwum w sensie formalnym, które od 2014 roku prowadzi intensywnie działaność nad opracowywaniem zasobu, aby jak najpełniej mógł być wykorzystywany do badań historycznych i genealogicznych.

Polski Dom Spokojnej Starości w Laxton Hall,  Archiwum Polskiej Misji KAtolickiej w Anglii i Walii

Polski Dom Spokojnej Starości w Laxton Hall, w którego pomieszczeniach magazynowych jest przechowywana dokumentacja Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii. Posiadłość należy do Misji od 1969 roku [Laxton Hall, Northamptonshire, Wielka Brytania].

Polski Dom Spokojnej Starości w Laxton Hall - hall glowny ,  Archiwum Polskiej Misji KAtolickiej w Anglii i Walii

Hall główny Polskiego Domu Spokojnej Starości w Laxton Hall, który od 1970 roku jest prowadzony przez Siostry Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi z Włocławka [Laxton Hall, Northamptonshire, Wielka Brytania].

MABPZ

Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii zostało przyjęte w poczet instytucji członkowskich Stałej Konferencji MAB we wrześniu 2014 roku. Było reprezentowane na wszystkich kolejnych pięciu zjazdach. W 2019 roku jest głównym organizatorem XLI sesji MAB w Lublinie, przy wsparciu następujących instytucji, jako współorganizatorów: Ośrodka Dokumentacji i Studium Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie, Polskiego Instytut Naukowy w Kanadzie i Biblioteki im. Wandy Stachiewicz w Montrealu oraz niezrzeszonego partnera polskiego Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Archiwum Polskiej Misji KAtolickiej w Anglii i Walii panoram

Widok budynku głównego Polskiego Domu Spokojnej Starości w Laxton Hall od strony parku, w którego najdalszym zakątku znajduje się polski cmentarz
[Laxton Hall, Northamptonshire, Wielka Brytania].

KONTAKT & INFO


ADRES

Polish Catholic Mission
2-4 Devonia Road
Islington, London N1 8JJ
United Kingdom

telefon & email

T: +44 (0)20 7226 3439
E: biuro AT pcmew.org

www.pcmew.org →

FORMULARZ KONTAKTOWY

Postaci
Współczesne | Historyczne | Autorzy Publikacji


Publikacje & Aktualności


Sesje MABPZ | Uczestnictwo


45 | 2023
Szwajcaria
44 | 2022
Polska
41 | 2019
Polska
40 | 2018
Francja
39 | 2017
USA
38 | 2016
Wielka Brytania
37 | 2015
Szwajcaria
36 | 2014
Włochy

INSTYTUCJE w TYM SAMYM KRAJU



Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie | MABPZ

Stała Konferencja
Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie

Sekretariat

Muzeum Polskie w Rapperwsilu
Schloss Rapperswil
Postfach 1251
CH-8640 Rapperswil
Schweiz

Kontakt

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
+41 (0)55 210 18 62

UWAGA

Z Sekretariatem MABPZ
prosimy kontaktować się tylko w kwestiach dotyczących Konferencji.

Niniejszy portal internetowy Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (MABPZ) został zainicjowany i był prowadzony do 2018 roku przez pracowników Polskiego Instytutu Naukowego w Kanadzie i Biblioteki im. Wandy Stachiewicz.
www.polishinstitute.org

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych
www.mkidn.gov.pl

Przy współpracy z Fundacją Silva Rerum Polonarum z Częstochowy
www.fundacjasrp.pl

Od 2020 r., projekt finansowany jest ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego; dzięki wsparciu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą - Polonika
www.polonika.pl

Deklaracja dostępności strony internetowej
Deklaracja PDF pobierz

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Fundacja Silva Rerum Polonarum Częstochowa
Instytut Polonika